ফেচবুকত মেছেজৰ সৈতে এটা ফ্ৰেণ্ড ৰিকুৱেষ্ট আহিল।
কাচিম শ্বেখ। নামটো চিনাকি যেন লাগিছে, কিন্তু ফটোখন? ধৰিব পৰা নাই।
প্ৰ’ফাইলটো খুলি চালোঁ। হয়, কলেজত একেলগে পঢ়া কাচিমেই হয়। কিন্তু মূৰত টুপীৰে সৈতে এমুখ ডাঢ়িৰে আৱৰি থকা কাচিমৰ সেই চিনাকি মুখখন চিনি পাবলৈ অলপ সময় লাগিল।
ওখ পাখ, সুদৰ্শন কাচিম কলেজৰ দিনত আছিল এজন ভাল ক্ৰিকেটাৰ। মহম্মদ ৰফীৰ গান প্ৰাণঢালি গোৱা কাচিম এজন ভাল গায়কো আছিল। বহু উজাগৰী ৰাতি কাচিমে গীটাৰ বজাই, গান গাই আমাক সংগ দিছিল। কলেজৰ বহুতো ছোৱালীৰ বাবে কাচিম আছিল সপোনৰ যুৱক।
ফ্ৰেণ্ড ৰিকুৱেষ্ট এক্সেপ্ত কৰি ইনবক্সত মেছেজ কৰিলোঁ, “তোক একেবাৰে চিনিব পৰা নাছিলোঁ। একেবাৰে হুলিয়া সলনি কৰি দিলিযে”?
“যোৱা বছৰ হজলৈ গৈছিলোঁ। তেতিয়াৰ পৰা দাঢ়ি ৰাখি দিলোঁ”।
“গান চান গাই আছনে? আৰু খেলা ধুলা”?
“সেইবোৰ চব বাদ। জীৱনত বহুত গুণাহ কৰিলোঁ, হজত হৈ পুণ্য কৰি আহিছোঁ। এতিয়া অলপ ভাল কাম কৰোঁ বুলি ভাবিছোঁ”।
“কি গুণাহ কৰিলি”?
“জীৱনটো গানা বাজনা খেলা কৰি থাকিলোঁ। সেইবোৰ ভাল মুছলমানে নকৰে”।
“ভাল মুছলমানে কি কৰে”?
“তই যদি জানিব বিচাৰিছ কোৰান পঢ়। আল্লাৰ বিষয়ে জ্ঞান লাভ কৰ”।
“কিন্তু কিয়? মই কোৰান কিয় পঢ়িব লাগে? কোৰানত যি আছে গীতাতো সেয়েই আছে”।
“কোৰান আল্লাৰ কিতাপ। এই কিতাপ পঢ়িলে আৰু ভাল মুছলমান হ’লে বেহেস্তত যাব পাৰিবি”।
“মোক এইবোৰ কথা কিয় কৈ আছ”?
“ইছলাম কবুল কৰ। দুনীয়াত বহুত পাপ কৰিলি, এতিয়া পুণ্য কৰ”।
“কিয় কবুল কৰিম মই ইছলাম? মোৰ নিজৰ ধৰ্ম আছে। মোৰ নিজৰ ধৰ্মীয় শিকনি আছে”।
“ইছলাম হ’ল মডাৰ্ণ ৰিলিজন। বাকী ৰিলিজন সৱ মিছা, কেৱল ইছলামেই সঁচা”।
“মই সেই কথা নামানো। মোৰ ধৰ্মই শিকাইছে সকলো ধৰ্মই সমান, সকলো ধৰ্মই এজন ঈশ্বৰৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ বাট দেখুৱায়। গীতাৰ কথাও মিছা হ’ব নোৱাৰে”।
বহুত সময় কোনো উত্তৰ নাই।
“কি হ’ল? নিমাত হৈ গ’লি যে”?
“মই তোক কেইটামান লিংক পঠিয়াই আছোঁ, তাত কোৰান অনলাইন পঢ়িব পাৰিবি। চিন্তা কৰি চা। এতিয়াও সময় আছে। ইছলামেই একমাত্ৰ ধৰ্ম"।
“ধৰ্মৰ বাহিৰে আৰু বেলেগ কথা পাতিবলৈ নাই নেকি তোৰ? ফেমিলি লাইফ কেনে চলিছে? চাকৰি ক’ত? অজিকালি ছোৱালী জোকাৱনে নাই? আৰু সেই যে তই পঢ়িছিলি নিষিদ্ধ কিতাপবোৰ, সেইবোৰ এতিয়াও পঢ়নে”?
কাচিমৰ কোনো উত্তৰ নাই।
“ধৰ্ম কৰিছ ভাল কথা। কিন্তু ধৰ্মৰ কাৰণে ইমান কনজাৰভেটিভ হৈ গৈছ কিয়? জীৱনটো অকল ধৰ্মৰ কাৰণেই হ’ব নোৱাৰে”। মই লিখিলোঁ।
আকৌ উত্তৰ নাই।
“তই মোক বেয়া নাপাবি। মই ধৰ্ম মানো। কিন্তু ধৰ্মই জীৱনৰ সকলো হ’ব নোৱাৰে। ধৰ্মতকৈ ডাঙৰ কথা হ’ল মানুহৰ মাজত আত্মীয়তা, বন্ধুত্ব। নিজৰ কামৰ মাজেৰে জীৱনক উপভোগ কৰাটোও ধৰ্ম হ’ব পাৰে। তই বিশ্বাস নকৰনে ধৰ্মতকৈ মানবীয়তা বহুগুণে ওপৰত”।
কাচিমৰ উত্তৰ আজিলৈকে নাপালোঁ। আজিকালি তাক মেছেজ কৰিলেও উত্তৰ নাপাওঁ। আৰু বহুতেই হয়তো এনে পুৰণি বন্ধুৰ ন-ৰূপত ভূগিব লগা হৈছে উত্তৰহীনতাত!
কাচিম শ্বেখ। নামটো চিনাকি যেন লাগিছে, কিন্তু ফটোখন? ধৰিব পৰা নাই।
প্ৰ’ফাইলটো খুলি চালোঁ। হয়, কলেজত একেলগে পঢ়া কাচিমেই হয়। কিন্তু মূৰত টুপীৰে সৈতে এমুখ ডাঢ়িৰে আৱৰি থকা কাচিমৰ সেই চিনাকি মুখখন চিনি পাবলৈ অলপ সময় লাগিল।
ওখ পাখ, সুদৰ্শন কাচিম কলেজৰ দিনত আছিল এজন ভাল ক্ৰিকেটাৰ। মহম্মদ ৰফীৰ গান প্ৰাণঢালি গোৱা কাচিম এজন ভাল গায়কো আছিল। বহু উজাগৰী ৰাতি কাচিমে গীটাৰ বজাই, গান গাই আমাক সংগ দিছিল। কলেজৰ বহুতো ছোৱালীৰ বাবে কাচিম আছিল সপোনৰ যুৱক।
ফ্ৰেণ্ড ৰিকুৱেষ্ট এক্সেপ্ত কৰি ইনবক্সত মেছেজ কৰিলোঁ, “তোক একেবাৰে চিনিব পৰা নাছিলোঁ। একেবাৰে হুলিয়া সলনি কৰি দিলিযে”?
“যোৱা বছৰ হজলৈ গৈছিলোঁ। তেতিয়াৰ পৰা দাঢ়ি ৰাখি দিলোঁ”।
“গান চান গাই আছনে? আৰু খেলা ধুলা”?
“সেইবোৰ চব বাদ। জীৱনত বহুত গুণাহ কৰিলোঁ, হজত হৈ পুণ্য কৰি আহিছোঁ। এতিয়া অলপ ভাল কাম কৰোঁ বুলি ভাবিছোঁ”।
“কি গুণাহ কৰিলি”?
“জীৱনটো গানা বাজনা খেলা কৰি থাকিলোঁ। সেইবোৰ ভাল মুছলমানে নকৰে”।
“ভাল মুছলমানে কি কৰে”?
“তই যদি জানিব বিচাৰিছ কোৰান পঢ়। আল্লাৰ বিষয়ে জ্ঞান লাভ কৰ”।
“কিন্তু কিয়? মই কোৰান কিয় পঢ়িব লাগে? কোৰানত যি আছে গীতাতো সেয়েই আছে”।
“কোৰান আল্লাৰ কিতাপ। এই কিতাপ পঢ়িলে আৰু ভাল মুছলমান হ’লে বেহেস্তত যাব পাৰিবি”।
“মোক এইবোৰ কথা কিয় কৈ আছ”?
“ইছলাম কবুল কৰ। দুনীয়াত বহুত পাপ কৰিলি, এতিয়া পুণ্য কৰ”।
“কিয় কবুল কৰিম মই ইছলাম? মোৰ নিজৰ ধৰ্ম আছে। মোৰ নিজৰ ধৰ্মীয় শিকনি আছে”।
“ইছলাম হ’ল মডাৰ্ণ ৰিলিজন। বাকী ৰিলিজন সৱ মিছা, কেৱল ইছলামেই সঁচা”।
“মই সেই কথা নামানো। মোৰ ধৰ্মই শিকাইছে সকলো ধৰ্মই সমান, সকলো ধৰ্মই এজন ঈশ্বৰৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ বাট দেখুৱায়। গীতাৰ কথাও মিছা হ’ব নোৱাৰে”।
বহুত সময় কোনো উত্তৰ নাই।
“কি হ’ল? নিমাত হৈ গ’লি যে”?
“মই তোক কেইটামান লিংক পঠিয়াই আছোঁ, তাত কোৰান অনলাইন পঢ়িব পাৰিবি। চিন্তা কৰি চা। এতিয়াও সময় আছে। ইছলামেই একমাত্ৰ ধৰ্ম"।
“ধৰ্মৰ বাহিৰে আৰু বেলেগ কথা পাতিবলৈ নাই নেকি তোৰ? ফেমিলি লাইফ কেনে চলিছে? চাকৰি ক’ত? অজিকালি ছোৱালী জোকাৱনে নাই? আৰু সেই যে তই পঢ়িছিলি নিষিদ্ধ কিতাপবোৰ, সেইবোৰ এতিয়াও পঢ়নে”?
কাচিমৰ কোনো উত্তৰ নাই।
“ধৰ্ম কৰিছ ভাল কথা। কিন্তু ধৰ্মৰ কাৰণে ইমান কনজাৰভেটিভ হৈ গৈছ কিয়? জীৱনটো অকল ধৰ্মৰ কাৰণেই হ’ব নোৱাৰে”। মই লিখিলোঁ।
আকৌ উত্তৰ নাই।
“তই মোক বেয়া নাপাবি। মই ধৰ্ম মানো। কিন্তু ধৰ্মই জীৱনৰ সকলো হ’ব নোৱাৰে। ধৰ্মতকৈ ডাঙৰ কথা হ’ল মানুহৰ মাজত আত্মীয়তা, বন্ধুত্ব। নিজৰ কামৰ মাজেৰে জীৱনক উপভোগ কৰাটোও ধৰ্ম হ’ব পাৰে। তই বিশ্বাস নকৰনে ধৰ্মতকৈ মানবীয়তা বহুগুণে ওপৰত”।
কাচিমৰ উত্তৰ আজিলৈকে নাপালোঁ। আজিকালি তাক মেছেজ কৰিলেও উত্তৰ নাপাওঁ। আৰু বহুতেই হয়তো এনে পুৰণি বন্ধুৰ ন-ৰূপত ভূগিব লগা হৈছে উত্তৰহীনতাত!
অতি সুন্দৰ লিখনি। পঢ়ি বৰ ভাল লাগিল।
ReplyDeleteআদৰ্শ লেখা...
ReplyDeleteআদৰ্শ লেখা...
ReplyDeleteval lgk
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
ReplyDeleteসচাকৈয়ে পঢ়িব লগিয়া
ReplyDeleteDada plz muk msg koribo moi apunalukor hokolu khabar aru Uttar tu dim mur nam Arifur Rahman Qasimi.Facebook t pabo
ReplyDelete